पितृपक्षमा श्राद्धको विशेष महत्त्व छ। यी दिनहरूमा पितृहरू आशीर्वाद दिन पृथ्वीमा आउँछन् भन्ने विश्वास गरिन्छ। यस अवसरमा दिइने तर्पण उनीहरूको आत्माको शान्तिको लागि गरिन्छ।

पितृपक्षमा पितृको नाममा तर्पण चढाउँदा वंश वृद्धि हुन्छ भन्ने विश्वास रहीआएको छ। पितृपक्षमा केही नियमहरू पालना गर्नुपर्छ। पितृपक्षमा के गर्ने र के नगर्ने जानौं।

पितृपक्षलाई श्राद्ध पनि भनिन्छ। सनातन धर्ममा पितृपक्षको विशेष महत्व छ। मान्यता अनुसार, यी १५ दिनमा पितृहरू आफ्नो परिवारलाई आशीर्वाद दिन पृथ्वीमा आउँछन् र विचरण गर्दछन्।

आफ्नो दिवंगत स्वजन र पितृहरुको आत्माको शान्तिको लागि तर्पण र अन्य अनुष्ठान गरिन्छ। भनिन्छ, पितृहरूको नाममा तर्पण र अन्य अनुष्ठानहरू संस्कार अनुसार गर्नाले वंश वृद्धि हुन्छ र उनीहरुको आशीर्वादले व्यक्तिलाई सुख र सौभाग्य प्राप्त हुन्छ।

शास्त्र अनुसार पितृपक्षको समयमा केही नियमहरू पालना गर्नुपर्छ। अन्यथा, पितृहरू रिसाउँछन्। यदि तपाईंले यी नियमहरूलाई बेवास्ता गर्नुभयो भने, पितृहरू रिसाउँछन् भनेर मानिँदैआएको छ। पितृपक्षको नियमहरूमा   के गर्ने र के नगर्ने भनेर यसरी उल्लेख गरिएको छ ।

पितृपक्षमा के गर्ने र के नगर्ने  

१. शास्त्र अनुसार पितृपक्षमा विवाह, गृहस्थी, पसल खोल्ने मुहूर्त, नयाँ व्यवसाय सुरु गर्ने आदि कुनै पनि शुभ कार्य गर्नु हुँदैन।

२. पितृपक्षको समयमा कसैसँग झूट नबोल्नु वा अपशब्द प्रयोग नगर्नु । कसैलाई पनि धोका नदिनु किनभने त्यसो गर्दा तपाईंका पितृहरू तपाईंसँग रिसाउन सक्छन्। साथै, पितृपक्षको समयमा ब्रह्मचर्य पालना गर्नु धेरै महत्त्वपूर्ण कार्य मानिन्छ।

३. पितृपक्षमा मदिरा, सुपारी, बैगुन, प्याज, मांसाहारी खाना, सेतो तिल, लौका, मूला, लसुन, बासी खाना, तोरीको साग, दाल, कालो नुन, सातुआदिको सेवन निषेध गरिएको छ। यसो गर्नाले पितृहरू रिसाउँछन्।

४. पितृपक्षमा पितृहरूलाई तर्पण चढाउन कालो तिल प्रयोग गरिन्छ। त्यसैले, गल्तीले पनि तर्पण चढाउन सेतो तिल प्रयोग नगर्नु। साथै, श्राद्धको लागि खाना पकाउन फलामका भाँडाहरू प्रयोग नगर्नु। काँसका भाँडाहरूमा खाना खान सकिन्छ।

५. पितृपक्षको समयमा, पितृहरूको लागि जे पनि खाना बनाइँदैछ, त्यो नचाखी तयार गर्नुपर्छ र खाना पकाउने व्यक्तिले पहिले खानु हुँदैन। साथै, पितृपक्षको समयमा, यदि कुनै गाई, ब्राह्मण, कुकुर, भिखारी आदि तपाईंको ढोकामा आउँछ भने, तिनीहरूलाई अपमान नगर्नु, गच्छेअनुसारको भिक्षादान गर्नु।

६. पितृहरूको लागि तर्पण गर्न दिउँसोको समय उत्तम मानिन्छ। त्यसैले ब्रह्म मुहूर्तमा श्राद्ध नगर्नु। पितृहरूको लागि तर्पण गर्न दिउँसोको समय बढी शुभ मानिन्छ।

आफ्ना पितृहरूको पूर्ण आशीर्वाद प्राप्त गर्न, पितृपक्षको समयमा तपाईंले यी सबै नियमहरू पालना गर्नुपर्छ। ताकि तपाईंका पितृहरूको आशीर्वाद सधैं तपाईंको परिवारमा रहोस्। (विभिन्न स्रोतहरुबाट उदृत/ फायल फोटो- केशब गुरुंग)